Soorten vrijwilligerswerk

Je kan als vrijwilliger aan heel wat verschillende projecten deelnemen en heel wat verschillende taken uitvoeren. We delen vrijwilligerswerk om praktische redenen op in een aantal categorieën, maar er zijn ook heel wat organisaties en projecten die verschillende categorieën combineren.

Sociale projecten

Sociale projecten zijn projecten waarbij je iets voor andere mensen doet. Dat kan gaan over kinderen, volwassenen, oudere mensen, bepaalde bevolkingsgroepen die het minder goed hebben, mensen met een handicap, weeskinderen, straatkinderen…
De taken die je bij dat soort vrijwilligerswerk uitvoert zijn bijvoorbeeld les geven, naschoolse opvang organiseren, ontspannende activiteiten organiseren, infosessies geven over bepaalde thema’s (bijvoorbeeld gezondheidszorg), babysitten, kampen begeleiden, reizen begeleiden…

Bouwprojecten

Bouwprojecten ken je misschien onder de naam ‘bouwkampen’. Verschillende organisaties schakelen vrijwilligers in om gebouwen in een lokale gemeenschap te bouwen of op te knappen. Je bouwt met de hulp van lokale mensen of begeleiders die met je meereizen. Vrijwilligers voor bouwprojecten voeren taken uit zoals metsen, schilderen of gipsplaten plaatsen. Sommige organisaties bieden vooraf cursussen aan zodat je de kneepjes van het vak leert. Maar ook als je nog nooit een hamer, verfborstel of vijsmachine gebruikte, ben je welkom! Bij dit soort projecten kom je in een groep vrijwilligers terecht. Dat kunnen Vlaamse vrijwilligers zijn, waarmee je samen naar je bestemming bent gereisd, of internationale vrijwilligers.

Natuur, dieren en landbouw

In heel wat landen zijn vrijwilligers actief in natuurprojecten of projecten met dieren. Vaak gaat het om projecten waarin natuurbehoud centraal staat. Tenzij je zelf al heel wat ervaring hebt in die sector, bijvoorbeeld als wetenschapper of dierenarts, zal je meestal assisterende taken uitvoeren. Die taken kunnen heel uiteenlopend zijn. Denk bijvoorbeeld aan broedplaatsen in kaart brengen, bosbranden verhinderen, natuurpaden aanleggen, dieren voederen, educatieve pakketten ontwikkelen over een bepaald natuurgebied… Wil je iets met wilde dieren doen, hou er dan rekening mee dat aan dat soort projecten vaak een stevig prijskaartje vasthangt.

Wie graag in de buitenlucht werkt, kan vrijwilligerswerk doen in de land- en tuinbouw. Vaak kan je dan werken in ruil voor kost en inwoon. Vrijwilligerswerk in land- en tuinbouw kan heel wat meer zijn dan koeien melken of rondrijden met een tractor. Je kan ook olijven plukken in Italië of krokodilleneieren verzamelen op een crocodile farm.

Medische projecten

Bij medische projecten moet je sowieso ervaring hebben. Het spreekt voor zich dat je geen medische zorg kan geven als je daar niet voor bent opgeleid. Zonder ervaring als vrijwilliger in de medische sector werken is in uitzonderlijke gevallen mogelijk als je andere taken uitvoert, bijvoorbeeld zieke kinderen animeren.
Hoeveel ervaring je nodig hebt, hangt af van organisatie tot organisatie en van project tot project. Soms kan je als student geneeskunde of verpleegkunde al ingeschakeld worden. Andere organisaties vragen dan weer dat je al werkervaring hebt.

Noodhulp

Na een ramp zie je in de media vaak dat niet alleen professionelen maar ook vrijwilligers noodhulp bieden. Denk bijvoorbeeld aan de vluchtelingencrisis of de aardbeving in Nepal en de overstroming in de Filipijnen in 2015. Heel wat organisaties en individuele mensen zijn toen naar de plaats van de ramp getrokken. Willen helpen is goed, maar denk voor je vertrek goed na over wat je daar precies kan doen. Misschien is het geld voor je ticket beter besteed door het aan een organisatie te geven die professioneel hulp verleent bij rampen. Wil je toch ter plaatse helpen, klop dan aan bij een organisatie waarvan je weet dat ze ervaren zijn in noodhulp en duurzaam werk leveren. Weet wel dat er niet veel organisaties last-minute vrijwilligers zullen meenemen. Soms kan je je wel aanbieden bij een noodhulporganisatie zodat zij jouw hulp kunnen inroepen als er opnieuw een ramp gebeurt.

Andere projecten

Daarnaast bestaan er nog heel wat andere soorten vrijwilligerswerk die niet meteen in een van onze categorieën passen. Enkele voorbeelden om je een idee te geven:

een website of folder ontwikkelen voor een project of organisatie
meewerken op een festival
in de receptie of de bar van een hostel werken
helpen in een bed & breakfast of guesthouse
op een boot werken
…

Op zoek naar buitenlandplannen op jouw maat? Ga naar de Ik zoek.

Help ik echt?

Goeie vraag! Met een vrijwilligersvakantie van 3 weken verander je de wereld niet. Steek je als vrijwilliger de handen uit de mouwen op een bouwwerf of boerderij? Dan kan je echt helpen, zelfs al ben je er maar een paar dagen. Als vrijwilliger in een sociaal project maak je volgens ons pas echt een verschil als je lang op dezelfde plek meehelpt. Hier zijn dus geen vaste regels rond, maar blijf wel altijd kritisch wanneer je je inzet voor een project.

Voluntoerisme

Vrijwilligerstoerisme of "voluntoerisme". Het is een woord dat ook bij ons meer en meer opduikt. Veel mensen zoeken naar manieren om tijdens hun vakantie een land op een andere manier te ontdekken, bijvoorbeeld door er vrijwilligerswerk te doen. En dat is natuurlijk een heel mooi uitgangspunt. Maar er zijn ook een aantal valkuilen waar je rekening mee moet houden.

Zo moet je ook stilstaan bij het effect dat jouw vrijwilligersreis heeft op de plaatselijke bevolking. Vrijwilligerswerk is het zinvolste als het een positief effect heeft op lange termijn, als het dus duurzaam is. Lees hier meer over het verschil tussen voluntoerisme en duurzaam vrijwilligerswerk.

Duurzaam vrijwilligerswerk

Bovendien kunnen er mensen en organisaties zijn die misbruik maken van jouw goede bedoelingen en geld in hun eigen zak steken. Zorg er dus voor dat je waakzaam bent. Er bestaat jammer genoeg in België geen erkend label dat duidelijk maakt welke organisaties duurzaam buitenlands vrijwilligerswerk aanbieden. Daarom is het aan jou om waakzaam te zijn wanneer je je engageert om een buitenlandse stage of vrijwilligerswerk te doen.

Deze checklist rond duurzaam vrijwilligerswerk kan je daar bij helpen.

Start realistisch en kritisch aan je vrijwilligersavontuur. Zo hou je er niet alleen een geweldige ervaring aan over, maar ben je er ook zeker van dat je echt iets kan bijdragen. In elk geval zal vrijwilligerswerk in het buitenland jouw blik op de wereld veranderen!